Historia przeniesienia relikwii

Święty Spirydon odszedł do Boga w miejscu swojej posługi biskupiej w Tremituncie, gdzie do tej pory w monasterze pod jego wezwaniem można zobaczyć marmurowy sarkofag - pierwotne miejsce jego pochówku.

Pod koniec VII w. wskutek arabskiego najazdu na Cypr święte relikwie zostały przeniesione do Konstantynopola. Stało się to zapewne w 691 r., kiedy na rozkaz cesarza Justyniana II rozpoczęło się masowe przesiedlanie Cypryjczyków. W czasie, gdy święte relikwie znajdowały się w stolicy, nie raz zmieniało się miejsce ich przechowywania. Nie dysponujemy danymi historycznymi, jaka świątynia była pierwszą, która udzieliła gościny Świętemu. Później święte relikwie spoczywały w żeńskim monasterze Bogurodzicy Łaskawej, w pobliżu monasteru Chrystusa Miłującego Ludzi, jak świadczy o tym rękopis z XII wieku[1].

Rosyjski podróżnik Antoni, archimandryta nowgorodzki (zm. ok. 1232 r.) odbył około 1200 r. podróż do Konstantynopola i wspomniałw swoich notatkach ("Księga Pielgrzyma"), że relikwie świętego Spirydona znajdowały się pod ołtarzem w świątyni Matki Bożej Hodegetrii.

W XIV i XV wieku, to znaczy w ostatnim stuleciu przed upadkiem Konstantynopola, świętość przechowywana była w cerkwi katedralnej Świętych Apostołów - drugiej pod względem znaczenia (po bazylice Hagia Sofia) świątyni stolicy. Tutaj pokłonili im się rosyjscy podróżnicy Stefan Nowgorodzki (1350 r.), diakon Ignacy ze Smoleńska (1389), diak Aleksander (1391-1395) i hierodiakon Zosima z monasteru Świętej Trójcy i św. Sergiusza, odbywający pielgrzymkę na Wschód w 1419-1422 r.

Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w 1453 r. kapłan pełniący posługę w cerkwi Świętych Apostołów Georgios Kalocheretis[2] ukrył w workach relikwie św. Spirydona i świętej cesarzowej Teodory (która przywróciła kult ikon w 843 r.) i przeniósł je przez Trację i Macedonię do Epiru. Przebywał tam dwa lata, a potem w roku 1456, poszukując bezpieczniejszego miejsca, przeniósł się na Kerkirę, gdzie umieścił relikwie w cerkwi św. Atanazego przy murach obronnych stolicy wyspy - miasta Kerkiry. W 1480 r. pozostawił w spadku relikwie św. Spirydona swoim synom Łukaszowi i Filipowi, którzy postanowili przewieźć je do Wenecji. O takim ich zamiarze świadczy edykt doży weneckiego z dnia 14 maja 1489 r. Usilne prośby mieszkańców wyspy odniosły skutek i wielka świętość pozostała na Kerkirze. Mniej więcej w tym samym czasie święte relikwie zostały przeniesione do świątyni Archanioła Michała, która była wtedy katedralnym soborem wyspy.

W 1512 roku Łukasz przeniósł swoje prawa do własności części relikwii Świętego jako posag swojej krewnej Asminy - córki Filipa. W ten sposób Asmina stała się pełnoprawną właścicielką świętych relikwii, a po zawarciu małżeństwa ze Stamatisem Vulgarisem rozporządziła w swoim testamencie z dnia 25 listopada 1571 r., że świętość będzie przekazywana w spadku jej dzieciom i wnukom. Święte relikwie pozostawały we władaniu rodziny Vulgarisów do roku 1925, kiedy zostały przekazane Cerkwi Kerkirskiej.

W ciągu trzech i pół wieku rodzina Vulgarisów występowała w roli strażnika tej wielkiej świętości. Tak się składało, że zawsze choć jeden członek tej rodziny był duchownym i pełnił posługę przy relikwiach Świętego. W latach 1527-1531 Stamatis Vulgaris wybudował świątynię ku czci Świętego na przedmieściu św. Rocha, do której przeniósł relikwie, przechowywane tam do roku 1575. Podczas pierwszego oblężenia wyspy w 1537 r. relikwie były przenoszone tymczasowo do Starego Zamku, do cerkwi Świętych Anargyres. W 1575 r roku, z powodu budowy przez weneckie władze nowych murów obronnych, cerkiew św. Spirydona została rozebrana, a święte relikwie przeniesione do cerkwi św. Mikołaja na przedmieściu Kerkiry - Garitza. Później Artemios i Mikołaj Vulgarisowie stali się inicjatorami budowy nowej cerkwi św. Spirydona, która została zbudowana ze środków zebranych przez wiernych i poświęcona w 1589 roku. Od tej pory święte relikwie spoczywają w tej wspaniałej świątyni[3].

Przed tymi nietkniętymi rozkładem relikwiami świętego Spirydona wierzącego ogarnia bojaźń i wzruszenie, a racjonalista czuje się zmieszany i zaczyna się zastanawiać nad takim niezwykłym dla niego fenomenem. Rzecz w tym, że w ciągu tylu wieków od śmierci Świętego jego ciało nie uległo rozkładowi i pozostaje miękkie i sprężyste. Świadczą dziś o tym duchowni, opiekujący się świętymi relikwiami, a z minionych wieków dotarły do nas pisemne świadectwa różnych autorów. Oto niektóre z nich.

Wybitny patriarcha Jerozolimy Nektariusz (1661-1669) zauważył na ten temat: "u nas cudotwórca Spirydon na Kerkirze spoczywa jak żywy (...) i po dziś dzień (już całe tysiąc trzysta lat) jego ciało jest miękkie".

Rzymskokatolicki misjonarz, opat don Lorenzo Miniati, pisał: "Ciało świętego Spirydona do dzisiejszego dnia (1663 r.) pozostaje tak żywe i nietknięte rozkładem, że gdy się dotknie miękkiej tkanki na łydce jego nogi, ugina się ona pod naciskiem palca i powraca potem do poprzedniego stanu, i to mimo tego, że żył on w epoce pierwszego Soboru Powszechnego"[4].

Za: Eugenia Żukowa, Historia przeniesienia relikwii świętego Spirydona, w: Święty Spirydon z Tremituntu. Patron Kerkiry, Hajnówka 2015, s. 27-34.

[1] Patrz: Σωφρονίου Εύστρατιάδου, ‘Αγιολόγι ον τῆς ‘Ορθοδόξου ‘Εκκλησίας, ‘Αθήνα 1995, σ. 429.

[2] Według innej wersji relikwie Świętego przeniósł z Konstantynopola kapłan Gregorios Polieukt i już na Kerkirze przekazał je w spadku Georgiosowi Kalocheretisowi. Ten punkt widzenia jest kwestionowany i uważany za późniejszy. (Patrz: Σπύρος Χρ. Καρύδης. Τό σκήνωμα τοῦ άγίου Σπυρί δωνος καί τό κτητορικό δικαίωμα τῆς οίκογε νείας Βούλγα ρη. Βιβλιογραφική ἐπισκόπηση, W: Ἅγιος Σπυρίδων. Ὁ ναός καί ἡ λατρεία του στήν Κέρκυρα, Κέρκυρα 2007, σσ. 82-83 (Spyros Ch. Karilis, Relikwie świętego Spirydona i prawo rodziny Vulgarisów do ich posiadania).

[3] Patrz: Γεοργ. Δ. Μεταλληνοῦ. «Σπυρίδων», Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία, τ. 11, Ἀθῆναι 1967, στ. 393.

[4] Le glorie cadute dell'antichissima ed augustissima famiglia Comnena... Cautate del buio dell'obliutione alla luce del mondo, dall'abbate don Lorenzo Miniati, In Venetia 1663. P. 119.

Relikwie św. Spirydona

Św. Spirydon zasnął w Panu 12 grudnia 348 r. Po kilkudziesięciu latach od jego śmierci wydobyto doczesne szczątki biskupa. Ku wielkiemu zdziwieniu wszystkich nie dość, że nie uległy one naturalnemu rozkładowi, to w dodatku wydzielały przyjemną woń. Wewnątrz trumny znaleziono również gałązkę bazylii - roślinę królewską (gr. βασιλειας - "król").

Dziś, pomimo upływu niemal 1700 lat od śmierci Świętego, jego relikwie wciąż zachowują naturalną i miękką w dotyku skórę (utrzymującą nieustannie temperaturę zbliżoną do temperatury ludzkiego ciała, niezależnie od pory roku) oraz całkowite uzębienie.

Relikwie spoczywają w relikwiarzu z dwoma zamkami, którą jednocześnie otwiera dwóch kapłanów, posiadających dwa różne klucze. Pobożna tradycja lokalna głosi, że kiedy istnieją trudności przy jej otwarciu i wieko nie daje się podnieść, to oznacza, iż świętego nie ma akurat "w domu" i zapewne udał się pomagać znajdującym się w trudnym położeniu i pocieszać strapionych. Może o tym świadczyć obuwie, które pokrywa jego stopy, a które wykonane są z miękkiego materiału jest dość często wymieniane na nowe z powodu widocznego "zużycia". "Stare" buty są rozdzielane na części wiernym i stanowią domową relikwię.

Cztery razy do roku relikwie są wynoszone ze świątyni i niesione z procesją ulicami Kerkiry. Procesje te są upamiętnieniem szczególnych łask okazanych w historii mieszkańcom wyspy Korfu przez Świętego. Są to:

• Niedziela Wejścia Chrystusa do Jerozolimy (Niedziela Palmowa), kiedy wspominane jest cudowne ustanie epidemii dżumy, która w 1630 roku dziesiątkowała mieszkańców wyspy; 

• Wielka Sobota i związane z nią ustanie klęski głodu w 1550 roku; 

• Pierwsza niedziela listopada (tzw. Πρωτοκύριακο), kiedy wierni dziękują świętemu za ponowne wybawienie od dżumy w 1673 roku;

• 11 sierpnia. Tego dnia w 1716 roku św. Spirydon miał pomóc mieszkańcom Kerkiry w zwycięstwie nad Turkami, którzy na ponad miesiąc opanowali ich ojczyste ziemie. W obozie wrogiej armii krążyła wówczas plotka o Świętym, który w przebraniu duchownego straszył tureckich żołnierzy, zwiększając w ten sposób panikę przed wenecką flotą i mieszkańcami Kerkiry. Zwycięstwo nad wrogami natychmiast przypisano cudownej interwencji Świętego.

Prawa ręka św. Spirydona

Relikwie św. Spirydona, choć zachowane w całości, pozbawione są jednak jego prawej ręki. W XIII wieku, kiedy Krzyżowcy napadli na Konstantynopol, została ona odcięta i wywieziona. Nieznane są jej losy przez następne 100 lat. Pierwsza informacja o niej pochodzi z roku 1592, kiedy została ona przywieziona do Rzymu i wręczona papieżowi Klemensowi VIII. Ten zaś w 1606 roku przekazał świętą prawicę kardynałowi Cezaremu Baroniuszowi, który umieścił ją w klasztornej świątyni Zakonu Oratorianów Santa Maria in Vallicella, o czym świadczy wzmianka zachowana w kościelnych archiwach.

Święta prawica przebywała tam aż do roku 1984. Dzięki wieloletnim staraniom metropolity Kerkiry i Paksosu Tymoteusza i akceptacji ówczesnego papieża Jana Pawła II powróciła ona do Grecji. Od tego czasu ręka ta cały czas zmienia kolor, upodabniając się barwą do pozostałych relikwii i bardzo wolno "pokrywa" się ciałem. Relikwie Św. Spirydona znajdują się dziś nieustannie w swej świątyni w Kerkirze, natomiast jego prawa ręka jest często wywożona w odwiedziny do różnych części Grecji i świata.

W dniach 15-22 sierpnia 2015 roku, dzięki staraniom Bractwa św. św. Cyryla i Metodego, prawica zawitała także do naszego kraju, odwiedzając Warszawę, Jabłeczną, Terespol, Białą Podlaskę, Hajnówkę, Kleszczele, Świętą Górę Grabarkę, Bielsk Podlaski, Zwierki, Białystok i Supraśl.

Odwiedź nas:

ul. Warszawska 69

05-300 Mińsk Mazowiecki

Proboszcz:

ks. dr Gabriel Białomyzy

tel. +48 506 966 339

Odwiedź nas:

ul. Warszawska 69

05-300 Mińsk Mazowiecki

Proboszcz:

ks. mgr Gabriel Białomyzy

tel. +48 506 966 339

    Polub nas:

     © 2018-2020

     Copyright by Parafia Prawosławna pw. św. Spirydona Cudotwórcy w Mińsku Mazowieckim

     Created with WebWave CMS